Co grozi w razie wyrządzenia szkody wskutek rażącego niedbalstwa lub z winy umyślnej?
Jeśli przewoźnik wyrządzi szkodę wskutek rażącego niedbalstwa lub z winy umyślnej, wówczas ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania. Ale to nie koniec złych wieści. Przewoźnik traci także wszelkie “przywileje” ograniczające jego odpowiedzialność. W tym momencie, jak mało kiedy, przyda się dobra polisa OCPD, zawierająca klauzulę reprezentantów.W ostatnim artykule była mowa o tym, czym jest rażące niedbalstwo. Zanim przejdziemy do omawiania sytuacji przewoźnika w świetle Konwencji CMR krótko o tym, co to jest wina umyślna.
Zamiar ewentualny winy umyślnej trudno czasem odróżnić od rażącego niedbalstwa. Różnica jest subtelna dlatego pomocny będzie diagram.
Jeśli nie można sprawcy udowodnić, że szkodę popełnił w zamiarze ewentualnym, wówczas zwykle bez problemu można udowodnić rażące niedbalstwo.
Art. 29 Konwencji CMR i 86 Prawa przewozowego.
Wszystko rozbija się o art. 29 CMR oraz 86 prawa przewozowego, które znoszą wszelkie ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika, w razie stwierdzenie rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej.
Równie bezwzględnie brzmi art. 86 prawa przewozowego, zgodnie z którym wszelkie ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Jak widać jest sprawa staje się bardzo poważna. Nie dość, że ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania i przewoźnik będzie musiał naprawić szkodę z własnej kieszeni, to jeszcze jego odpowiedzialność radykalnie wzrasta.
Co konkretnie może spotkać przewoźnika?
W zamieszczonej poniżej tabeli porównaliśmy, jak zmienia się sytuacja prawna przewoźnika, który dopuścił się rażącego niedbalstwa lub wyrządził szkodę z winy umyślnej.
Konwencja CMR | |
| Ograniczenie odpowiedzialności przewoźnika | Rażące niedbalstwo lub wina umyślna |
| Odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru oblicza się wg wartości towaru w miejscu przyjęcia go do przewozu. | Można domagać się od przewoźnika ustalenia wysokości odszkodowania w oparciu o ceny w miejscu rozładunku, jeśli są one tu wyższe. |
| Odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru oblicza się wg wartości towaru w okresie przyjęcia go do przewozu. | Można domagać się od przewoźnika obliczenia odszkodowania w chwili ustalania wysokości odszkodowania, jeśli jest to dla niej korzystniejsze. |
Wartość towaru określa się:
| Można domagać się od przewoźnika ustalenia wysokości odszkodowania w oparciu o ceny towaru w miejscu rozładunku, jeśli są one wyższe. |
| Odszkodowanie nie może przekraczać 8,33 SDR za 1 kilogram brakującej wagi brutto. | Przewoźnik odpowiada do pełnej wysokości szkody. Nie obowiązuje limit 8,33 SDR. Można dochodzić od przewoźnika dalszych majątkowych następstw szkody w ładunku, pomimo niezadeklarowania kwoty specjalnego interesu w dostawie (art. 26 CMR). Można dochodzić od przewoźnika utraconych korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzona szkoda. |
| W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. | Przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w pełnej wysokości. |
| Odsetki wynoszą 5%. | Obowiązują odsetki ustawowe. |
| Jeżeli dane służące za podstawę do obliczenia odszkodowania nie są wyrażone w walucie państwa, gdzie żąda się zapłaty odszkodowania, przeliczenia dokonuje się według kursu dnia i miejsca wypłaty odszkodowania. | Jeśli wartość towaru jest wyrażona w innej walucie, niż odszkodowanie, wówczas osoba uprawniona do odszkodowania może domagać się przeliczenia wg najbardziej korzystnego dla niej kursu. |
| Jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy uprawnia do wystąpienia z reklamacją pozaumowną, przewoźnik może skorzystać z postanowień Konwencji CMR, które wyłączają jego odpowiedzialność lub ograniczają należne odszkodowanie. | Przewoźnik ponosi pełną odpowiedzialność przewidzianą przepisami kraju zdarzenia, z tytułu czynów niedozwolonych. |
| Okres przedawnienia roszczeń wynosi 1 rok. | Okres przedawnienia roszczeń ulega wydłużeniu do 3 lat. |
Prawo przewozowe | |
| Ograniczenie odpowiedzialności przewoźnika | Rażące niedbalstwo lub wina umyślna |
Wysokość odszkodowania za utratę lub ubytek przesyłki nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki wartości, którą ustala się na podstawie i w następującej kolejności:
| Odszkodowanie obejmuje poniesione przez uprawnionego straty oraz utracone korzyści. |
| W razie uszkodzenia przesyłki odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu się wartości. Wysokość odszkodowania nie może jednak przewyższać kwoty odszkodowania przysługującego za:
| Przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w pełnej wysokości. |
| Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda inna niż w przesyłce, przewoźnik jest obowiązany do zapłacenia odszkodowania do wysokości podwójnej kwoty przewoźnego. | Przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w pełnej wysokości. |
| Odszkodowanie za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem polecenia zmiany umowy przewozu nie może przewyższać wysokości odszkodowania przysługującego w razie utraty przesyłki (art. 80). | Przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w pełnej wysokości. |
| Odszkodowanie za szkody spowodowane utratą, niewykorzystaniem lub nienależytym wykorzystaniem przez przewoźnika dokumentów oddanych mu przez nadawcę nie może przewyższać wysokości poniesionych strat. | Przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w pełnej wysokości. |
Wyższa odpowiedzialność – Czy to jest sytuacja bez wyjścia?
Nie dość, że nie będzie odszkodowania, to jeszcze zakres odpowiedzialności rośnie, jak szalona. W tym miejscu wkracza tzw. klauzula reprezentantów. Dobre ubezpieczenie OC przewoźnika drogowego powinno obowiązkowo zawierać ww. klauzulę, która częściowo rozwiązuje ten problem.
Co daje klauzula reprezentantów w OCPD?
Klauzula reprezentantów w OCPD
Klauzula reprezentantów zapewnia ochronę ubezpieczeniową, jeśli szkoda wskutek rażącego niedbalstwa lub z winy umyślnej zostanie popełniona przez szeregowych pracowników. W przypadku firmy transportowej mowa głównie o kierowcach, dyspozytorach itp.
Polisa OCPD – Nie przegap winy umyślnej!
Klauzula reprezentantów powinna chronić od rażącego niedbalstwa oraz winy umyślnej. Czasem jej zakres ograniczany jest tylko do rażącego niedbalstwa. Nie wolno tego przegapić! Zanim się ubezpieczymy należy uważnie przeczytać jej treść. Jeśli nasz ubezpieczyciel tego nie oferuje, lepiej zmienić ubezpieczyciela, niż potem płakać w razie szkody.
Limit klauzuli reprezentantów w OCP powinien być wysoki.
Warto także wiedzieć, że klauzula reprezentantów jest limitowana. Ponieważ art. 20 CMR zdejmuje wszelkie ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika, to limit tej klauzuli powinien być maksymalnie wysoki. I tu się może pojawić problem związany ze zbyt niską sumą gwarancyjną. Jeśli sama suma gwarancyjna będzie “na waciki”, to tym bardziej limit klauzuli reprezentantów będzie symboliczny. Jeśli mamy problem ze zwiększeniem limitu klauzuli reprezentantów, to pomyślmy o zwiększeniu sumy gwarancyjnej polisy OCPD.
